एउटा दासको घोषणा–पत्र - राजु स्याङतान

-
एउटा दासको घोषणा–पत्र
राजु स्याङतान 

आफ्नै चिहान माथि चुपचाप निधाइरहेको
यस युगको असली दास हुँ म

कोर्रा लगाएको छैन आज
तर कुटिएको छु आफ्नै हातले
नेल देख्दिनँ खुट्टामा
तर बाँधिएको छु आफ्नै मस्तिष्कले
निधारमा छैन कुनै मूल्यसुची
तर बेचिएको छु प्रत्येक पल

यो तातो पृथ्वीलाई पसिनाले पगालेर
सभ्यताको पहिलो जग बसाउने म
आज हिँडिरहेछु हरेक साँझ बास माग्दै
नङ्ग्राले धर्ति खोस्रिएर सिसमहल बनाउने म
आज मागिरहेछु आफ्नै लास छोप्ने
एक चपरी माटो
युगौँ युगपछि आज
यो सुनसान मसानघाटबाट ब्यूँझेर
सोचिरहेछु
म सँग किन छैन
स्वतन्त्रताको एक मुठी सास ?
किन बेचिन्छु पुस्तौँ पुस्ता ?
अब जान्छु
मेरा पुर्वजहरुको चिहान खोज्न
मृत्यु पर्यन्त पनि साङ्लामै बाँधिएका
करोडौँ कङ्कालहरु जम्मा गरेर सोध्छु
आखिर कसले बनाएको हो यो संसार ?
आल्पस पहाडमा रोमसँग लड्दालड्दै
हारेर पनि संसार जितेका
स्पार्टाकस्का अदम्य छातीका टुक्राहरु
जम्मा गरेर सोध्छु
कसले जितेको हो दुनियाँ
दास मालिकले कि तिमीले ?
इजिप्टको पिरामिड बनाउन
नाइल नदीबाट ढुङ्गा बोक्दाबोक्दै
रगत सकिएपछि फालिएका
लाखौँ इजिप्टसियनका हाडहरु
उत्खनन् गरेर सोध्छु
कसले बनाएको पिरामिड ?
बादशाहले कि तिमीले ?
ताजमहलमा
सिङगमर्मरको समाधिस्थल बनाउँदा बनाउँदै
पाउजुको पासोमा जीवन सुम्पेका
हजारौँ निर्दोष कालीगढका हाडहरु
जम्मा गरेर सोध्छु
कसले बनाएको यो महल
मुगल सम्राटले कि तिमीले ?
ग्रेटवालको पर्खाल बनाउन
पर्वत फोडेर ढुङ्गा निकाल्दा निकाल्दै
प्रत्येक सिँडीमा आफँै ढुङ्गा बनेका
लाखौँ दासहरुको अस्थिपञ्जर बटुलेर सोध्छु
कसले बनाएको यो ग्रेटवाल
महाराजले कि तिमीले ?
आफ्नै खप्परको सिरानी हाली
चुपचाप निधाउन विवश
म यस शताब्दीको इमान्दार दास
पुर्खाको कङ्काल साक्षी राखेर
अब अस्वीकार गर्छु दासत्व
चुडाउँछु अदृष्य जङ्जिरहरु
र लेखिदिन्छु आफ्नै रगतको मसिले
यो गोलो पृथ्वीको निधारमा
‘यो संसार मेरो हो ।’

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Media & public agenda

-
Media & public agenda DHARMA ADHIKARI The way in which two recent news stories, one about the prohibition of cell phones and junk foods in schools and the other about smoking ban in public places appeared suddenly in headlines and then disappeared in like manner leaves one wondering about the nature of our media’s engagement with public interest issues. There wasn’t any deliberation on these topics in the media leading up to the bans. Also, following the prohibitions, there wasn’t much reflection on the genesis or process of these new regulations. Apparently, the school or the government authorities did not see the need to enlist a meaningful participation of the media or the general public in those important public decisions. Neither did the media or the public display the eagerness to relish such participation. And yet, on their own ways, working apart, both the authorities and the media often claim to be passionately championing public interest. But when it comes to ackn...
Read more

गहुँगोरो अफ्रिका (कविता) - आहुति

-
Image
साहित्यकार  आहुतिको  अत्याधिक चर्चित कविता गहुँगोरो  अफ्रिका -आहुती मेरो रातो रगत मानिसको पवित्र रातो रगत नीलो पसिनाको बुँद बनेर जब झर्दछ तिमी आफ्ना नरम अाजुलीहरुमा आली लगाएर थाप्दछौ । जब म त्यो श्रमको सुवासयुक्त पसिना सुँघ्न खोज्दछु तिमी मेरो अपमान गर्छौ र मलाई टाढा राख्दछौ आँखा जुधाउने आँट गर पुजारी म बीसौं सताब्दीको अछूतु हुँ ! म न्याय चाहन्छु म मुक्ति चाहन्छु । तिम्रो मन्दिरको मूर्तिमा मेरो आरनको गन्ध आउँछ ओदानमाथिको कराइमा मेरो पसिनाको गन्ध आउँछ आँखा जुधाउन आँट गर धर्माती मान्छे कि मेरो अस्तित्वलाई भुङ्ग्रोमा पोल र धर्म धान्ने आँट गर कि मेरो अपमान गर्ने शास्त्रका पानाहरुलाई च्यात्ने या जलाउने साहस गर म तिम्रो मन्दिरको देवता बनाउने कामी हुँ ! म यो गोल भूगोलको एउटा गहुँगोरो अफ्रिका हुँ । तिम्रो बस्तीको सफा भुईँलाई सुँघ बस्तीको हर चोक्टामा मेरो गन्ध आउँछ आँखा जुधाउने आँट गर सफा मान्छे कि मेरो रक्तनलीहरुमा पानी भर कि आफ्नो दिमागको फोहर सफा गर म तिम्रो बस्तीको फोहर सहने च्यामे हुँ ! तिम्रो मनका मनोरिाजत ग...
Read more

नेपालको बाहुनवाद - डा. कृष्ण भट्टचन

-
Image
नेपालको बाहुनवाद डा. कृष्ण भट्टचन मेरा बाहुन साथी, गुरु, मित्र, शिष्य, शुभचिन्तक, सहयोगी आदि सबै छन् । मेरो पेसागत, प्राज्ञिक, परामर्श सेवा, जन–वकालतलगायत कार्यमा मलाई सहयोग गर्ने बाहुन पनि थिए र छन्, अरू पनि थिए र छन् । नेपालका बाहुन, आदिवासी जनजाति, दलित, मधेसी, मुस्लिमलगायत र विदेशी कसैको पनि विचारसँग सहमत भएजति सहमत र असहमतजतिमा असहमत हुन सहमत छु तर असहमति विचारसँग हो, व्यक्तिसँग होइन । मेरा विचारसँग सहमत हुने बाहुन पनि छन् र असहमत हुने बाहुन पनि छन् । अरू पनि त्यस्तै छन् । सामाजिक न्याय, मानव अधिकार र सत्यमा आस्था, निष्ठा र विश्वास भएका बाहुनजति मेरा विचारसँग सहमत र अन्य असहमत भएको हो भन्ने ठान्दछु । सामाजिक न्याय र मानव अधिकारको विषय ग्यालिलियोले पृथ्वी गोलो छ भने जस्तै हो र हुनु पनि पर्छ । आदिवासी जनजातिको दृष्टिमा बाहुन आदिवासी जनजातिको दृष्टिमा बाहुनको सकारात्मक प्रवृत्ति भनेको लेखपढ गर्ने, जति गाली गरे पनि शान्ति र धैर्यपूर्वक सुन्ने, परिश्रम र दु:ख गर्न सक्ने भन्ने छ । तर, बाहुनको नकारात्मक प्रवृत्ति भनेको नीति निर्णय गर्न शक्ति र पदको डाडुपन्यु समाउनै पर्ने, कन्...
Read more